نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• اردشیر مذکوری ¹
• غلامرضا معمارزاده طهران ¹
• مرتضی موسی خانی ¹
• زهرا مقیمی ²
• یداله سبوحی ³

¹ گروه مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

² گروه مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران

³ گروه مهندسی سیستم‌های انرژی، دانشکده مهندسی انرژی، دانشگاه صنعتی شریف، تهران، ایران

چکیده

با توجه به چالش‌ های فزاینده در تأمین پایدار انرژی و ناترازی ‌های گسترده در حامل‌ های مختلف انرژی از جمله برق و گاز، ضرورت بازنگری در نظام حکمرانی انرژی بیش از پیش احساس می‌شود. هدف این پژوهش، طراحی و اعتبارسنجی الگوی حکمرانی عملیاتی انرژی با رویکرد توسعه پایدار در ایران است. این تحقیق با بهره ‌گیری از روش دلفی فازی در 3 راند متوالی و با مشارکت ۲۳ خبره، به شناسایی و اعتبارسنجی ابعاد و مؤلفه‌ های کلیدی حکمرانی عملیاتی انرژی پرداخته است. الگوی نهایی تحقیق در سه بُعد اصلی «بازیگران»، «سطح اقدام» و «زنجیره تأمین» و شامل ۲۳ مؤلفه تأیید شده تدوین گردید. مهم‌ترین مؤلفه ‌های مورد اجماع عبارت‌اند از مشارکت بازیگران، مدیریت تعارض منافع، نظارت و ارزیابی عملکرد زنجیره تأمین، ظرفیت نهادی و شفافیت در فرآیندها. این الگو به عنوان چارچوبی بومی و عملیاتی می‌تواند مبنای اصلاحات نهادی و بهبود اجرای خط‌ مشی ‌های انرژی در ایران قرار گیرد.

عنوان مقاله [English]

Design and Validation of an Energy Operational Governance Model Based on a Sustainable Development Approach in Iran: A Fuzzy Delphi Study

نویسندگان [English]

• Ardeshir Mazkouri ¹
• Gholamreza Memarzadeh Tehran ¹
• Morteza Mousakhani ¹
• Zahra Moghimi ²
• Yadollah Saboohi ³

¹ Department of Public Administration, Faculty of Management and Economics, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

² Department of Public Administration, Faculty of Management and Economics, Semnan Branch, Islamic Azad University, Semnan, Iran

³ Department of Energy Systems Engineering, Faculty of Energy Engineering, Sharif University of Technology, Tehran, Iran

چکیده [English]

Given the increasing challenges in ensuring sustainable energy supply and the widespread imbalances among various energy carriers such as electricity and gas, the need to reconsider the current energy governance system has become more critical than ever. The purpose of this study is to design and validate an operational energy governance model based on a sustainable development approach in Iran. Using the Fuzzy Delphi method in three consecutive rounds with the participation of 23 experts, the study identified and validated the key dimensions and components of operational energy governance. The final model was developed around three main dimensions—actors, level of action, and supply chain—comprising 23 validated components. The most agreed-upon components include stakeholder participation, conflict of interest management, supply chain performance monitoring and evaluation, institutional capacity, and process transparency. This model, as a localized and operational framework, can serve as a foundation for institutional reforms and for improving the implementation of energy policies in Iran.