نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• میرعلی سید نقوی ¹
• نیلوفر مظفری ²

¹ استاد، دانشکده مدیریت و حسابداری گروه مدیریت دولتی دانشگاه علامه طباطبایی (ره)، تهران، ایران.

² دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

در دهه‌های اخیر، علیرغم پیشرفت‌های نظری در مدیریت استراتژیک منابع انسانی، شکاف پایدار میان نظریه و عمل به یک چالش محوری تبدیل شده است. این شکاف، ضرورت بازنگری در مدل‌های سنتی و تمرکز بر مفاهیمی نوظهور را ایجاب می‌کند که توانایی پیوند دادن ایده‌آل‌های نظری با واقعیت‌های عملی سازمان‌ها را داشته باشند. پژوهش حاضر با هدف تحلیل و صورت‌بندی مفهوم "قابلیت‌های استراتژیک انسانی" (SHRC)، به عنوان یک چارچوب یکپارچه‌ساز، از روش فراترکیب کیفی بهره می‌برد.
در این راستا، با بررسی نظام‌مند ۲۱ مقاله، چهار مضمون اصلی شامل جایگاه مفهومی، ابعاد سازنده، سازوکارهای فعال‌سازی و پیامدهای SHRC استخراج و تحلیل شدند. یافته‌ها نشان می‌دهد که SHRC یک سازه پویا و چندلایه است که در نقطه تلاقی دیدگاه‌های مبتنی بر منابع، دانش و قابلیت‌های پویا شکل می‌گیرد. این قابلیت از هشت خوشه مکمل (شامل سرمایه انسانی، یادگیری سازمانی، سرمایه اجتماعی، معماری HR، رهبری، چابکی، نوآوری و زیرساخت دانش-فناوری) تشکیل شده و از طریق سازوکارهای پیچیده‌ای چون هم‌راستایی، بازپیکربندی و اهرم‌سازی فناوری فعال می‌شود. پیامدهای SHRC نیز فراتر از نتایج مالی و بازاری، ابعاد حیاتی نظیر نوآوری، چابکی و تاب‌آوری سازمانی را در بر می‌گیرد.
نتایج این پژوهش بر نقش محوری SHRC به عنوان "حلقه مفقوده" و "پیشایند نزدیک عملکرد" تأکید می‌کند که رویه‌های منابع انسانی را به مزیت رقابتی پایدار تبدیل می‌سازد. مدیران منابع انسانی و سیاست‌گذاران سازمانی می‌توانند از این چارچوب برای توسعه سیستم‌های انعطاف‌پذیر، یادگیرنده و پدیده‌محور استفاده کنند تا اثربخشی تصمیمات HR را افزایش دهند و سازمان را برای مواجهه با تغییرات محیطی توانمند سازند.

عنوان مقاله [English]

Strategic Human Resource Capabilities: A Bridge to Fill the Gap Between Theory and Practice in Human Resource Management

نویسندگان [English]

• Mir Ali Seyed Naqavi ¹
• Niloufar Mozafari ²

¹ Full Professor, Faculty of Management and Accounting, Department of Public Administration, Allameh Tabatabaei University (RA), Tehran, Iran.

² Faculty of Management and Accounting, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Despite theoretical advancements in strategic human resource management (SHRM) over recent decades, a persistent gap between theory and practice has emerged as a central challenge. This gap necessitates a re-evaluation of traditional models and a focus on emergent concepts that can bridge the divide between theoretical ideals and organizational realities. The present study aims to analyze and formulate the concept of "strategic human capabilities (SHRC)" as an integrative framework, employing a qualitative meta-synthesis methodology. We systematically reviewed 21 reputable articles and sources, from which we extracted and analyzed four key themes: the conceptual position, constituent dimensions, activation mechanisms, and outcomes of SHRC. Our findings indicate that SHRC is a dynamic, multi-layered construct formed at the intersection of resource-based, knowledge-based, and dynamic capabilities views. This capability comprises eight complementary clusters: human capital, organizational learning, social capital, HR architecture, leadership, agility, innovation, and knowledge-technology infrastructure. It is activated through complex mechanisms such as alignment, reconfiguration, and technology leveraging. The outcomes of SHRC extend beyond financial and market results to encompass critical dimensions like organizational innovation, agility, and resilience. This research highlights the pivotal role of SHRC as the "missing link" and a "proximal antecedent of performance" that translates human resource practices into a sustainable competitive advantage. The findings offer valuable guidance for HR managers and organizational policymakers to effectively narrow the theory-practice gap by adopting a human-centric and phenomenon-centric approach.